Empfehlungen f&uuml;r die erweiterte Suche

Seite 260 von 455

250 LIT). Y. Cap, II. a, 282. 233. Multiplex sensus iitsmüs. h. e, in Ezech. III. 13.), „Pletumqm in sacro eloquio ali quid obscure dicitu> } ut dispensünte 'ììiircibilit&r Deo multiplìciter ex- ■ponaiur.' 11 233. Ut deinde ab expressa ad, implicìiam Patrum doctri- ncitn veniarnus, in hac re attente consideranduni est 3 qnomodo Patres in exponenda Seriptura se gerere soleant. Ita quid circa rem praesentem senseriiit, colligere alìquo modo poteris. Itaque in hunc fìoeni perpende, quae seqiuintur

. Adversarii (.Patrit. I. c. n. 60.) in rem snam ita argumentantur.' Ubi loci alicuius diversae fei untar in terpreta l.ion es , Patres omnes ist as Giegorium revera his verbis doeere. quod con tendi in us. ita insuper ex eon lex tu ahisque rationibus confirmatur. Primo hic Pater communiter sequitur Augustinura, cums sententia i psum ] ater e non po tuit. Sed quod ita a priori probabile est, certum fit ex textu ac contextu. Igitur Gregorins ibi exponit. verba Ezechielis: n Vocem alarum pcrciitienlium

. alteram ad alteram et ita scribit, «Non aperte dicitur, utrum unumquodque animai alas su as m semetipsis perenti at, an eerte dazu eadem saneta an im ali a ahs suis se vieissim feriant » Beelen (l c. p. 37.) contra lume Gregorii locum advertit, ex duobus, quae a s. Patre prop on un tur. utrumque simul verum esse non posse. At hoc falsissimum est. Poterant profecto ari ini ali a illa tum unumquodque in seipso al am ad aìam percutere, tum sim ul invicem se alis ferire. Porro manifeste Gregorins utramque

admittit sententiam, quarum certe unaquaeque literalis est. Dein s. Doctor Imic exposition], ut ita dicam, materiali a ut historicae hanc superstruit expositionem raoralem. «Saepe iam alas animaüum virtutes diximus esse Sanctorum, Quojnodo ergo^ unumquodque animal alas suas excutiens alteram ad alteram pei cirtit, nisi quod aperte datur intelligi, quod virtus in nobis virtutem excitat? . . Quid est ergo quod faaec pennata ammalia vicissim alas alteiam ad alteram feriunt. nisi quod omnes Sancti

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 125 von 455

Lib, II, Cap. IV. il, 118. 119. Soivuntnr difficultates. 115 quod legimiis penes Maldonatum Interpretern Evangeliorum satis ccJebrem. Is in locum nostrum ita seri bit : «Cum elicit (Evan gelista): Visum est mihi } non humanum tantum ac suum, sed divinum etiam consilium declarat. Mec en im significai:, pro libi tu suo Deo minime consulto ad scribendum accessisse, sed perinde est, ac si dicat: Visum mihi est in Domino; sicut Apostoli diciìnt: Visum est Spiritili sancì,o et nobis.» Similia de hoc

Evangelium Lucae exhibet et semper exhibuit ut. libranti divinitus inspiratum. Quod vero talis impulsus verbis Lucae non negetur, ita ostenditur. Etiamsi homo sive hagio- graphus, dum scribit aut loquitur, sub specialissima Dei illu- stratione specialissimoque Dei impulsu versari supponatur, ni- hilominus semper aliquo sensu verum manet, ipsum esse, qui scribit aut loquitur. Quod si ita est, simul verum erit, ipsi visum esse scribere aut Ioqui, quaecumque scribit aut loquitur; utcumque aliunde Deo

inspirante at.que movente ad scribendum aut loquendum se accinxisse supponatur. Ita prima difficultas sublata est. 119. Ad seeundam similis esto responsio. Ni mirum Lucas in suo prooemio utique testatur, se omnia ab initio assecutum esse diligenter. ah lis. qui ipsi viderunt et ministri fuerunt ser- monis. Sed per hoc nuìlatenus negat, se easdem res etiam ex alio fonte, v. gr. ex interno lumine Spiritus sancti aut ex im mediata Dei revelatione cognovisse, vel saltern sese, dum scri beret, sub speciali

et infallibili lumine divinitus concesso de rerum, quas ex aliis fontibus hauserat, veri tate ac certitudine sibi ultimum iudicium informasse. Gum enim de hac re in Evangeli prooemio Lucas expresse non loquatur: sicut de ea nihil affìrmat, ita etiam nihil negasse dicendus est. Quare ex prooemio isto sequens proposito deduci tur : Deo non placuit, ut hoc Evangelium seipsum tamquam inspiratum e^hiberet;

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 114 von 455

104 Life, II. Cap. IV. n. 108.109. Öolvuntur difficultates. spirationem ipsam destruunt. Porro difficultates, quae contra gentri nam inspiratioms notionem ex textu secondi libri Macha- baeorum oriri videntur, sunt sequentes. 1. Liber secundus Machabaeorum, ut auctor ipse asserere videtur, non est nisi epitome operis profani profani auctoris } qui est lason Gyrenaeus. Ita enim ibi ad verbum legimus (II Mach. IL 24.): «Ab lasone Cyrenaeo quinque libris comprehensa tenta vimus nos uno vo lumine

breviare.» Ubi hic, ita merito ab adversariis nostris quaeri posse vide tur, manet locus pro influxu Dei positivo, prae- cipue si postulato influxes adeo amplus, qualem nos nomi nati m pro intellectu hagiographi postulavimus ? Is certe auo- tori liuius libri omnino defuisse vidctur. Nam haec res eo magis difficultatem patito, quod 2. auctor sacer ßdem rerum, quas narraturus est, in auctorem profanum reiicit. Neque enim auctor iste olio modo vel in se vel libro suo auctoritatem hu- rnana superiorem

adiutorio tam ampio atque extraordinario, quale nos generatim pro inspiratione exigimus. Qnare, ita enim concludere cogimur, ad defendendam nostri libri in spirationem aliud reman ere non videtur, quam ut confngiamus ad snbse- quentem approbationem, nisi per hypothesin parum probabilem ipsum Jasonis librum, unde haec transsumpta sunt, inspiratimi dicere maluerimus. Saltern 4. id omnino concedendum videtur, nostrum auctorem de inspiratione libri, quem edebat, atque de divino, quo in scrìbendo gaudebat

, adiutorio ne suspicatum i l idem quidpiam fuisse ; secus enim non ita loqui poluisset. Ita adversarii. Quibus ad singula in sequentibus respondemus. Pmictuiu primuin. Liber secundus Machabaeorum non est simplex epitome quin que lib- romm Iasonis Cyrenaei. 109. Ante omnia concedimus libenter, locum in difficul tatem acìductum, qui prooemium totius libri secundi Macha-

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 161 von 455

Lilt, III. Cap. II. n. 156. 157. De locis, ubi loquitur ipse hagiographns. diclare velit, quae per se et immediate non Caii sed Sempronii ■ personae conveniunt et, proinde non ex Caii sed ex Sempronii persona proferuntur : ita nemo negabit, Deum cum auctore hagiographo simili ratione gerere se potuisse. Nihilominus licet in hoc casu opus, qeod scripto editimi est, v. gr. epistola non ubique ex Caii sed ex Sempronii plerumque persona loquatur, si Caius tale opus, v. gr. talem epistoìam

a,ut Sempronio de verbo ad verbum dictaverit aut. alio modo, qui buie aequivalet, scribendam mandaverit et ita Sempronius in edenda ili a epistola nonnisi amanuensis munere fungi aut in omnibus nonnisi Caii mandatnm exsequi voluerit; tale opus, qua opus est artis et Immani ingenti et quatenus in eo opere diversae res partim asseruntiir partim probantur partim improbantur, aut varii affectus et sensa cordis Immani tum exterius manifestantur tum Iegentium animis instillantur, magis Caio quam Sempronio imo Cajo

uni adscribendum erit. Quare in hac hypothesi sicnt verissime dicemus, non Semvronii sed Caii cogitationes et sensa ibi contineri; ita omnia merito ad Caii ingenium, fidem ac probitatem ultimatim reduci poterunl:, quaecumque in eo opere leguntur ac dicuntur. Idem die cum proportione de libris sacris. Quacumque forma libri isti sint conscripti, etiam ea, quae ibi proxime ex persona auctoris hagiographi dici,a inveniuntnr ; ita accìpienda sunt ? acsi a Deo, proni revera credendo, sunt divi- nitus

exponere. Igitur sicut generatim in sermone humano nunc res aliqua sive doetrinalis exponendo sive historica re ferendo asseritur, nunc animi motus exprimuntur, quibus, qui loquitur aut scribi!., ea occasione in- terius agitatur, nunc iis, ad, quos senno dirigi tur, res aliqua aut mandator aut consulitur; ita et in Scrip tura sacra fieri potuit et reapse factum esse reperitur. Nam praeterquam quod ibidem saepissime verit.at.es sive tbeoreticae sive practicae ex-

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 198 von 455

scribendi usnm etiam literae initiales nomina formant ac verba integrasque propositiones, quae ex intentione scribentis fundunl. sensum sibi proprium. Simili igitur ratione cogitare licet, vice literarum initialium res, quae alieuius libri vel partis libri materiam seu argumentum constituunt, consulto ab aucl ore quopiam ita se- lectas atque inter se ordinata s fuisse, ut sive per se sive per ordinem suum, quo tractantur, sive per utrumque aliquid oc- cultius innuanl. In hoc casu per rerum delectum

et per ordinem ac trac tan di methodum effieitur, ut rebus sic ordinatis ac se- Iectis quaedam signifìcatio inesse cognoscatur. quae illis rebus per se et extra librimi aut nullo modo inest aut non ita dare ac per spicue. Quo posito ita ratiocinarì licebit. Si Deus, ut exempla superbis (n. 183.) aliata ostendunt, rerum cursum ita disp on e re potuit, ut per eum occultiores quaedam veritates repraesen- tentur ac manifesten tur ; cur non poterit eodem modo ex multi- plicibus ac pene infinitis rebus

, quae per decursum historiae suo tempore factae inveniuntur, pro materia alieuius libri talem delectum facere selectasque in eodem libro ita inter se disponere, ut ex illis rebus rerumque dispositene simul consideratis occulta ac specialis quaedam exsurgat signifìcatio ? Res isla inferius (n. 212. seqq.) clarior evade!;, cum quaeremus, num tale ali- quid reapse in nostris libri s inveniatur. Ibi enim exempla, quae ad rem magis declarandam inservire potermi !.. in medium affé-

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 183 von 455

Ufc. III. Cip, II. n. 174. I)-' 1 jua^cepiis pic. in Scriplnra iviati.*. 173 persona loqui et ita hand raro eos exprimcre animi molus, qui eins sunt proprii quiqne immediate ct. rlirecie ad Deum Iransforri hand possimi. Siimi) significa vimus. qnomodo in huinsmodi li bris ac loeis inspirai io concipienda sii. Supponen domi scilicet est, Deum in huiusmodi locis sacro aoclori sug- gessisse affect»*, non qui ipsi Deo, sed qui homini in tali bus eirrmmslantiis ac in tali officio constit.uto

et a Deo speciaìiter moto convenire videbantur. Oun posilo quis non videi, sicul in snppositione ista in huiusmodi Scripturae libri,s afTecfus animi reperiri possimi, qui. licet ex una parf.c boni semper ac sancii esse debeant, nihilominus ex altera parte vere Immani min ini eque divini dicendi sunt: ita eliam nihil obstare, qno ni in uk ibidem ìcganlnr praecepta. Consilia et I niiiismofìi, quae, licci, bona semper ac saiicia sinf, tamen suo modo mere humana sunt ac sensu strido divina dici haudquaquam

possimi? Sicut. enim Deus sacro auctori in scribendo inspirare potuif, quid ipse qua homo probus ac sanctus sentiat, ita non minus con- cedendum est, beiim eidem siiggercro poluisse, quid tamquam legislator humanns vel ecclesia« tieus praeeipial subditis aut consolai ani quid qua amicus amino suadeal. Certe sicut Deus v. gì*. Paulo dicere potuif. : Maee nomine meo et ut meae volun tatis Internuntius manda ac promulga hominibus; ita non minus potilit dicere: Ilaec tamquam legislator ecelesiaslieus

mandala »'rni^ia^Eii'a divina. vorantur àuf «allein ita voran possiint.

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 278 von 455

apparere. 1 Punctum secundum. Rationes, quae sententiam da multiplici sensu literal! suadere viclentur. 247. Prim a in rationem proponemus turn liostris verbis tum verbis An gusli ni. Itaque ita argumen tari possumus. Sì Deus ad homines humana lingua loqui voluit, ut in Scriptum reaps© fecit, praesumendum est, eum perfectissimo loquendi modo uti voluisse. Id de Scrip tura eo magis assumendum est, quod Patres pieni sunt admiratione Scripturae, ita ut earn nunquam satis sibi laudasse videantur. Nominalim

Patres in Scriptura praedicant et mirantur profundilatem copiamque superabundantem sensuum. Ita iuxta Patres Scriptura non solum ulcumque est opus ordinis supernaturalis sed inter cetera opera divinae sapientiae summopere mirabile, cuius omnes 1 Sunt qui cum Patritio (I. c. u, 68.) eliam ex inductione argu- meniantui asserentes. inductione constare, nullum esse Scripturae locum qui sub una li ter a revera exhibeat pluves sens us literales. Sed hoc argumentum,, nisi qua argumentum negativa in onus

demonslrandi et in- veniendi locos in adversaries reiiciat et ita tandem reducatur ad ullimum argumentum superius positum-; certe nullum est. Quis enim dicere prae- sumat, se tota Biblia ita perfecte nosse, ut in omnibus et singulis lo eis non solum verum sed totum sensum assecutus sit? Porro hoc pro dicta inductione manifesto requivitur. (Cfr. n . 251. seqq .j Gerte traditio et Patres non omnes Sciipturae locos et multo minus omnes circa omnia i. e. secundum totum sensum autentice interpretali sunt. Quo

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 35 von 455

, ut buie scopo se cundaria inagis adaptentur, quaedam prolana et pro religione indilTerentia cum religiosis mixta inveniantur ? Haec rebus sacris, quae librorum nucleum constituunt, veluLi pro cortice esse debent. Quae com ita sint, ea ad scopimi principalem nequaquam inutilia dici possunt, siculi neque cortex pro nuc leo inutilis dicitur. (Cfr. August, contr. Faustuni Manich. l. XII. v. 7. seqq. 37; XXII. cc. 94 et 96; s. Thom. ,2. 2. q. 1. a. 6. adi,) 1 Ceterum si modani consideres, quo Patres sacros

scribit Apo stolus (Som. XV. 4.): «Omnia, quaecumque scripta sunt, ad nostrani doctrinam scripta sunt, ut per patienliam et consola- tionem Scrip turarum spem hafeeamus.» 2 1 Instabis: Car etiam haec profana inspirata fuerunt. cum pro fine Scripturae inspiratio rerum religiosarum sufficiens appareat? Respondemus. Hos haec affirmants. non quia a priori necessaria sunt, secl quia sensus catholicus ita habet. ' Si Beo. ipso teste, ita res disponere placuit. quis eius largitatem vituperare audeat? Quodsi

et divinitatem extenuare conarentur. Quare ut semel pro semper omnia huiu smodi dubitatio c medio tolieretur. Deo rem ita ordinare placuit. ut libri, qui rcligìosae institutioni servire debent. quoad omnia inspirati divinaeque auctorilatis essent. 2 Allerunt increduli et Ration alistae alia argumenta et maxime varios *

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 339 von 455

Lib. VI, Cap. II. n. S93. Inflmus inspirationis terminus. 329 293, Manet adhuc illustrandnm, quod in propositione statuta secundo loco est addHum (n. 289. et 291.) i. e. quo- longius super Gabaon splenduisse. Si forte phaewomenon istud — ita addere posset — alio modo fieri potuerit, quam eo, quo ipse semper credidi, nollem circa hanc rem aliquid asserere. Imo licet ipse id alio modo factum esse certo cognoverim, nollem tarnen alio modo loqui. Mihi enim ad scoputn praefixum nonnisi de phaenomeno

loquendum est, quare si ita loquor, ab omnibus, quod dicere intendo, facillime intelligitur. Ex his vides, neque auctorem humanuni, si erravit, in eo casu necessario errasse. (Cfr. supra n. 93. et Suarez de fide disp. VIII. sect. 4. n. 1. 2.) An ex positions liberiores huius loci, quales a variis proponuntur (cfr. Brentano- Dereser die hl. Schrift tn h. I.) et a locutione poetica subsidium quaerunt, verbis textus sacri non riimiam vim inferanf, iudicent alii. Ceterum in hac re diuidicanda, quae mox

dormierunt.» lam vero ista verba adeo deter minata non sunt, ut mitiorem expositionem non admittant. Dicere enim possumus : In his Paulus non locutus est aqt de se personaliter aut de generazione praesenti, sed de tota humanitate praesenti et futura in op position© ad praeteritam. Ita autem per ea verba de propinquitate ad- ventus Domini nihil significatili-. Et reapse Paulus de ea re nihil signi ficare potuit, quia paulo post subdidit: «Sicut fur de nocte, ita veniet (dies Domìni).» Nec dicas, banc

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 413 von 455

Lib. VII, Cap. II. n. 844. ))c criteri is inspirili more s positi vis. 403 344. Geterum sententiam nostrani inter alia possumus confirmare expresso testimonio Auguslini, qui (de civ. Dei i. XV111. c. 38.) dal,a occasione de re nostra ita scribi!:, : „Existìmo, etiam ipsos, quihus ea, quae in auctoritate religioni's esse deberent, sanctus utique Spiritus reveìabat, alici sicut homines historìca diligentia, alia sicut Prophetas inspiratone divina scribere potuisse; atque ita fuisse distimia

inspiratis aceenseat Quaenam quaeso est huius rei ratio, nisi quod origo apostolica sola ad inspirationem haud sufficit? (C/r. Franzelm de div. Script, thes. V. I. 1. • Cherubinus a s. loseph /. c. disp. II, art. 1. §. 4. in fine, disp. III. art. 5. §. 2. n. 44. ; Funk Tabingi Quart, ami. 1884. p. 7.) 1 1 Ratio, cur ita sentirent veteres, non solum illa erat, quod inspi- rationi verbali inhacrentcs supponebanl. pro scribendo symbolo Dei assi- stentiam seu influxum divinum in Apostolis non ad singula

verba sese extendisse. Potius omnes praecipuam huius rei rationem in eo ponere videntur, quod Apostoli ad illud symbolum conscribendum nequaquam speciali ilio impulsa divino, qui ad inspirationem requiritur, ferri sed velut Marte proprio ad opus illud sese accingere videbantur. Ita Apostoli opus illud revera non sub inspirationis charismate sed solummodo sub assistentia ilia sunt exsecuti quae tum ipsis tum successoribus suis ex ordinaria Dei Providentia semper präesto est, quando ipsis de rebus

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 365 von 455

Lìh. VI. Cap. IT. n, :5iO. Hìl. Supremi!« iuspiriif.ìouis ienfsiiuiH. infuria auctoris ab go anferri nequeat. (Qfr. s. T/tom. ■'>. p. <]• 60, a. 5. ad. 1.) 1 311. A s s e r t i o t o r I i a. 'Tandem in- locis qttibusdam Scriptiirae singularibw saltem ex parte verba ipsa et totìns eh- cutionis formavi in individuo a Dea determinata fimse, et ita tn iisdem locis ad inspirationem verbalem parum aut nihil deesse, hand improbabile est. Etiam liaee asserlio primo declaranda deinde demon sir a nel

a est. No ten tur ergo sequentia. Primo cum de inspiration e verborum sermonem babemus, nequaqnam de verbis materiali bus seu de materiali verborum sono, qualis nonnisi in uno aliquo determinalo human ae linguae idioma le. pula in lingua hebraiea aut graeca, habetur, loqui intendimus. Solum de verbis verborumque circuitu ac constructione ili sensu formali sermonem instituimus. qualis in quocumque bumaoae linguae idiomate reperitur, d ammodo omni.no rude 1 S. Thomas (1. e.) ita habet; «Etsi idem

potest per diversa signa significar!, determinare tarnen, quo signo sit utendum ad significandum, pertinet ad significanlem. Deus autem est, qui nobis significat spiritualia per res sensibiles in sacramenLis et per verba similitudinaria in Scripturis. Et ideo sicut indi ciò Spiritus sancti determinatimi est, quibus sinrititu- dinibns in certis Scripturae locis res spirituales significentur, ita etiam debet esse divina insti tutione determinatum, quae res ad significandum as sumili atur in hoc vel

credi potest. Deinde in Scriptum generatim ea invenil.ur eloquentia, quae, ut Augustinus loquitur, vier summa auctoritate digriis- simos ita decet, ut alia eos decere non videatur, quaeque non deceaL alios. Qu are fere ubique atiquid inveniri poteri t, quod suo modo Scrip tura e prae aliis li bris proprium humanoque sermone altius esse videatur, ut ex hac ralione iure ad .Deum ut auctorem referri possit. Ceterum haec nim.is urgenda non sunt, Libenter enim concedimus, nmltos locos reperiri, ubi

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 313 von 455

Lib. VI. (Jap. I. il. 276. 277. De iiispivatìone verbali. 303 hac rati one quadamtenus omnes propria seienlia proprioque Consilio egisse se demonslrant. Similia Angustino dicit etiam Hieronymus, ita ad Pammachium (epist. 57. n, 6. 10. ; Denz. I. c. n. 124. j). M39.) scribens: «Ali! sylìafaas aucupentur et literas, tu quaere sen lenti as » : et paulo post: «Qbirectatores mei., intelligant, non verba in Scripturìs eonsideranda sed sensum.» Punctum tcrtiuin. Argumentum ex clissertis Scripturae

verbis. 277. Primo liic considerandus est secundus Uber M'acha- haeorum } in quo duplex reperitur locus, qui pro re nostra facere potest. Primus locus est in prooemio. quod lectori iam ex superbis dictis (n. 111.—116.) notissimum est. Dicimus ergo : Prooemium illud etiam in eo sensu, quo nos intelligendum esse censemus, haud spemendum argumentum contra inspira- tionem verbalem suppeditat. Ex eo enim ita argumentari licet. In hypothesi, quod Deus negotium res divinitus inspiratas aptis verbis

aperte tribuit sibi ipsi. Ut vis argumenti magis ap- pareat, proponenda sunt verba auctoris et perpendenda. Dicit igitur (XV. 38. 39.) ; «Ego in his facio finem sermonis. Et si quidem bene et ut historiae competit, hoc et ipse velini; sin autem minus digne. concedendum est mihi. » In graeco ita legimus : El sich xaÀwg xat eòìHxzwq zfj ouu-dqsi, zouzo xat uovo? rjìje/.ow si d'è eòtsààjg xaì fietpmg, touto è<ptxzov 7jv fxot. Haec si cum prooemio iuxla interpretal.ionem supra (l. c.) datam con- ferantur

, ita verti et explicari debent: Si bene scripsi et ut compendiosae et bene ordinatae historiae congruit, hoc fuit, quod assequi studili; sin autem res minus bene et nonnisi mediocriter cessit, tantum viribus meis et non amplius assequi potui. (Cfr. Franzel. I. c. thes. III. n. III. sub c.) Auctorem

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 334 von 455

324 Lib. YI. Cap, II. n.291.292. Infiuws inspiration'is terminus. ita pariter concedi nullatenus potest, a Deo permissum fuisse, ut auctor hagiographus verbis uteretur, quae tum spectato modo loqueiidi, qui hominum est proprms, turn at lentis sanae hermeneutices regulis nonnisi eum sensum fondere possimi, qui cum rerum ventate pugnai At sìcut ex altera parte homines interdirai aut verbis minus propriis min usque accuratis utuntur aut de certis rebus satis vage et ambigue loqtìuntur

, et propterea fieri potest, ut sensus, qui a loquente intenditur, non semper sit iile, qui audienli maxime obvius apparet ae naturalis, sed hand raro plus minus abstrusus sit ae diffìcilis, seu sicut in sermone humano interdum verba accipienda sunt in sensu minus proprio ; ita per se nihil impedii, quominus Deo permittente etiam in Scriptura aliquando simile loquendi genus ab bagiographo adhibit.um fu eri t. Responsio haec ut ap paret, habet duas partes. Quare pro maiore rei declaratione principium, quod

in ea con tine tur, exemplis propositi's successive applicandum est. 292, Igitur narrationem creationis quod attinet, haec ad ver limus. Si ponis, Deum hunc mundum non in sex diebus communibus creasse sed creationis opus in totidem longioribus annorum perìodis invicem sìbi succedentibus absolvisse; sicut Deus de ea re sermonem faciens, nonnisi quae vera sunt, dicere potuit, ita Deus pariter nullo modo permittere debilit, ut Moyses tamquam auctor inspiratus in describendo Dei opere ìllis uteretur verbis

, quae iuxta sermonis humani indolem non nisi de sex diebus communibus seu de spatio vi gin ti quatuor horarum accipi possunt. Item, ut rem istam ulterius prosequa- mur, si sup ponis. terram nostrani a Deo ita fuisse eonditam, ut statim ab initio aut a tertia saltern die vel terlia annorum periodo simul plantae et ammalia eaque tam perfecta quam imperfecta extiterint, uno verbo si contendis, nullam fuisse diem seu nullam periodum, in qua solae plantae sine anima- . libus, aut ammalia imperfectiora

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 362 von 455

L ì T j . VI. Cap; II. ti . 303. 309. Supremns inspiration!» terminus. ita ageret, veluti vas angelica manu con tectum ex parte Iran- o-crct aut'partem profanarli de suo adimigeref; dum iti nostra hypothesi potìn s laèsio ila eoncipienda est, aesi quis poculum- aureum asummo artifice summa arte elaborai um auch proprio transformaret in vas deforme eiusdem ponderis ac magnitudes. • 309 Assert io secunda. Praeter haec alia quam plurima y quae sive in Scriptum wiiversim she in singulis eius léris

liì»'ommque partibns ad eloqueniiae ìnblkae indolem pulcini- tudinémque ' constituendam haud parum facumi, ad elementmn divinum suo modo pertinere dicenda sunt Haec etiam assertio ante omnia enucleatili* deelaranda deinde demonstranda est. Igitur quicunque Scripturas attentius consideraverit, eum certe later© non -potuit, ibi res, quae dicendae sunt, liequaqnam fiudis semper verbis exprimi, sed in iisdem proponents varia plernmquc eloquentiae ornamenta adhibci i . Ita in Scrip tuia, omnes, quae

dicuntur. tij|iirae rbetoricae tibi occurnmt. ipsa ironia ac hyperbole non exclusis. (L Cor. IV, 8. VI. 4, loan. XXI: 25. etc.) Occur runt insuper baud semel simili t.udines. parabolae'et alia id genus quam plurima. Porro haec ut haud raro in se sublirnissima. ac pulcherrima esse depi ehenduntur, ita nihilominus simul saepissime omnium captili quam maxime adaptata sunt. Hac ratione, ut rem exemplis illustremua, dum in 'Scrip tura Dei omni pot entiu. ac maiestas depingi tui, ita ex ore Dei legimùs

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 286 von 455

270' V- Cap, II, «, 253 . 254. Multiplex sensns literalis. Spiritum sanctum tum Caiphaé linguam ea occasione consulto' ita guberoasse, ut proferret sententiam, quae duplicem haberet sensum literaleiri, tum simili voluisse, ut ea sententia, proni, Scripturae inspiratae est inserta,- suo mocìo utrumque sensum ìiteralem haberet«. Qu or e licei, ünus solos sit immediate a Spirita sancto intenta s tamquam proprius Scripturae sensus , alter' vero solum sit sensus Gaiphae et, nonnisi qua talis

nostros ipse tulit et-dolores nostros ipse portavi!» Tum ex proprietate verborum, - contextu sermonis collationeque parallelorum (I Petr. II. 14.), tum ex interpretatione satis ^communi Patrum catholicorumque intér- pretùm locus iste omnino ita intelligendus videtur: Christus poenas et mala, quae liominibus pro peccati* merito sunt tole- ' randa, in se suscepit et pro iis vice hominum per tolerant.iam passionis suae aeterno Patri satisfeci! Haee interpretatio certe adeo 'còngrua- est adeoque recepta

, ut durum sit earn penitus relinquere. Ex alia vero parte Matthaeus (Vili. 17.) hiinc Prophetae locum ita ad Christum applicai, quasi Propheta iis verbis praedixisse! fore, ut Messias non tam per passioneiu ac meritanti suum nos a malis nostris tum animi tum suo tempore e ti am corporis pro saeculo futuro penitus liberei;, sed per virtuteai .miraculorum iain in hac vita corporalibus languo- ribus multorum pro sua ' pietale mederetur. a q uo posito haec perpende. Primo ista applicatio .verborum Prophetae

ad vir tu tem miraculorum, qua Messias fulgebat, cum ab Evangelista Simile quid, dici posset de titulo, qui Cruci; Christi a Pilato fuit appositus, ut videre est.penes Maldonatum (in Matth. XXVII. 87,). ...» Ita. .legimus penes Evangeìistam (l. e. >. 16.17.) : «Ornnes inalo habéntes curavi!:, ut adimpleretur, quod dictum est per Is ai am Prophet àm dicentem : ipse infiirmitates nostras accép'it et aegrotationes nostras portavit.> '. ' •-

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 96 von 455

86 Lib. iL Gap. III, n. 93, lafinxos »ei circa meutern hagiograpM. 93. Tandem ad perfectam huius rei notitiam quaeri potest, qiiibus modis Deus res scribendas auctoribus hagiographis com- manicare potuerit aut de facto communicaverit. Ita simul accu- ratius de term in ari poterit, quanta reapse fuerit mi esse débmrit circa res, quas scripsit, sacri auctoris cognitio . Quaestionem islam resolvimus hoc modo. Potuit 1. Deus, si ita placuit, com- municare hagiographis res scribendas per lumen, quod

mere in- tette-duale est. Ita omnis influxus in sensum aut phantasiam auctoris hagiographi et generatim omnis cooperatio partis in- ferioris exclu .dit.ur ea solummodo excepta, quae ab intelìecln sponte fluii et a eogitatione humana inseparabilis est. (S. Thom. 2. 2. (j. 174. art. 2.) Ad factum quod spectat, sicut eertum est, ilkid lumen hagiographis non semper adfuisse, ita Deum hoc lumen sacris auctoribus identidem concessisse saltem admodum probabile videtur. 2. Deus immediate agere potuit

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 116 von 455

se ea, quae immediate ante (v. 19.— 23.) per summa capita enumeraverat., compendio perstringere. Hoc praesupposito ulique addit seu quasi incident er et per transennarti notat, eadem, quae ip se narraturus est, iam an tea a lasone Cyrenaeo prolixo opere reperiri narrata. Ita enim de verbo ad verbum habet textus graecus : Tà Sk xarà loùòav tòv Maxxaßatou x. r. À. .. rà òtto '/aeravo; rdu Kupyvaiou dedrpxorxéua Sm Tzévtc. ßißUmv mtpaffófi£$a Si éuòc ^uvray/jaroe èmrsfiélu. h. e. res circa Iudam Machabaeum

versiculum, de quo praecipue agitur, ita legimus : „Itemque ab lasone Oyrmaeo quinque libris com- prekensa tentavimus nos uno volumine breviare.' Calmet (in h. I.) dicit, particulam itmque abundare. Aliquae versiones, ut germanica a Loch et Reischl adornata, eam particulam pe- nitus omittunt. 1 Sed quaerimus : Quo iure ea particula aut torem nostrum aliqua, quae Jason praetermiserat, de novo historiae suae inscruisse. Nam si supponi»; auctoris nostri opus saliera in plurimis cum opere lasonis convenire

, plus quam sufficiens causa remanebat, cur auc tor iste, eo, quo fecit, modo eiaborandi operis rationem redd er et. 1 Com ea particula contextui prima fronte par um congruere videatuv. non facile credenda est per solami incuriam amanuensium in textum in- troducta. Insuper per eam particulam, ut apparet, canonicitas nostri libri facilius defenditur. Ita fit, ut per eam aliquo modo iuvetur doctrina fidei. Iam vero per hoc ea particula ad eas res pertinere deprehenditur, quae ad Mein pertinent

et in quibus vulgata a Tridentino salterò quoad sensum declarata est autlientica. Quodsi ita est, per banc vulgata© nostrae par-

Bücher

Kategorie:

Religion, Theologie

Jahr:

1885

Seite 288 von 455