Suggerimenti per la ricerca avanzata

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1971,1-4 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-4 ; 1974,1-3 ; Vorhandene Dubletten: 1971,1-3 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-5 ; 1974,1-3

Segnatura: III Z 342/16-19(1971-74)

ID interno: 319173

I Ladins y le Sinôd Jakob Ploner „Ara se trata d'en renovamont dia diocèsa tal spirito dal Conzil Vatican II 0 ”, enscio le vesco à spighé l'entenziun dal sinòd. Ci che le conzil à proclamé sora la dlijia, la liturgia ec., messarà dunca gni realisé te vigne cera de nosta diocèsa, Óna dies pròmes còsses che i Ladins s'aspeta dal sinód è, che le iìngaz ladin vegnes reconesciii desco lingaz de dlijia. Tra dotes les rospostes che le vesco à ciafé da pert ladina son sòa letra pastorala dal 1969

n’èdl òna — sotescrita da 406 porsones dia Va! Badia — co se iera ma còsta cèssa: ch'ai vegnes conzedu le ladin te dlijia. Y trepes d'atres chertes porta le medemo aodagn. Le Conzil Vatican II 0 nes à ensigné tlermonter che da òna na pert la dlijia locala è la manifestaziun y realisaziun dal dlijia universala (LG nr. 26) y che dal’ atra pert la liturgia è la colma y la fontana dia vita dia dlijia (SC nr. 10). Y see le medemo conzil i dà tan na gran emportanza a la parora de Dio (DV pass

.) y a la parteci- paziun dal popul a la liturgia (SC nr. 14), spo desmostrel con còse le medemo festide por le ben dai cristiagn sot al moto: sacra menta propter homines. Belo dan le conzil §n odu ete che por arjunie na renovaziun dia vita dia dlijia bojugna adorò pa les fun- ziuns en lingaz che la jont capesc y baia, che la liturgìa è essen- zialmonter dialog. Co le conzil i Ladins è roes te na sìtuazìun più co ater strambìa. Deperpo che i atri palsc dal monn pò tigni dòtes les funziuns de dlijia te so lingaz

dia orna, à i Ladins mossù baraté ete le latin son òna dies does lenghes frostires: talian o todesch. Da valgiign agn se proaì incé ei da fa avarei sii derc y su diric en còse cajo. Al è desmostré che dàn les pròmes veres le lingaz ladin gnea adorò te dlijia depili co aldedancò: empromadedòt tla pordica, mo ìnce te ciances y oraziuns y bonamonter ince de più tl'ora de re- iigiun y ties dotrines. La situaziun y la politiga dai agn danter les veres à menò embroda còsta tradiziun. Dò la costituziun

sora la liturgia (SC) dal' ultimo conzil (Nr. 22) y dò la l a Instructio porsora còsta costituziun (dal 1964, nr. 20' ss) à ma l'autorité dia dlijia la rajun da regolò la liturgia. La adataziun de còsta „liturgia generala” ai bojugns dai deversci paisc ti è sorandada a les conferenzes dai veschi. Le vesco à la facolté da regolò la liturgia te sòa diocèsa, mo al mess se tigni emproma dedòt a la costituziun enstessa y spo ai decree dia S. Sede y dia conferenza dai veschi, de chera ch’ai fésc pert

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1995/1996)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 40 - 41. 1995 - 1996)

Pagina 39 di 57

Commenti: Enth.: 1995, Nr. 1/2 - 3/4 ; 1996, Nr. 1/2 - 3/4 Universität in Südtirol : Vortragsreihe und Podiumsdiskussion = Università in Alto Adige. - 1995 Frauenhaus zwischen Autonomie und Anpassung : Tagung, Bozen 17. 9. 1994 = Casa delle donne tra autonomia e adattamento. - 1995 50: unvergessen = 50: dimenticare mai. - 1995

Segnatura: III Z 342/40-41(1995-96)

ID interno: 319184

i Ladins lëure pea pra 1 projet culturel dl’univer si tà y ne reste nia „cunsumënc passifs“. Nëus ulon uni tëuc ite tla programazion y tla gestion de chësta universi tà, dajan nce nosc contribuì de cuneseënzes y de speriën- zes, dantaldut tl ciamp dia cultura ladina, dia filologia romanza, dia scienza lenguistiga comparativa, dia didati- ga multiculturela, di dërc dia mendranzes y ni. Mé sce chësta cundizions vën respetedes, deventràia ria università per duta la trëi grupes de lingaz dia Provinzia. Sce

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1995/1996)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 40 - 41. 1995 - 1996)

Pagina 95 di 113

Segnatura: III Z 342/40-41(1995-96)

ID interno: 319184

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Pagina 27 di 60

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

amor, che iè ro- spunsabl séura dut énghe di nemich. Chesc porta a na gran mudazion tanben tla cuvivenza dia jént che ènghe ti para- grafes dia lege. Gejù s'à dastramp destanzia dala formes di egoìsmus de chèi tempes y nia permó ilo ulache 'I egoismus se mostra dret descuri, man ènghe bele ilo ulache 'I se- mea mo 'n juéch da ulèi bon, sciche tla propaganda. La paroles de Mt 5 toca propi dret ben nosta formes de cumpurtament dret suènz iheodor RIFESSER, Brixen tan destrutives per nosc cunfredesc

y che lascia suènz me prò na certa sort de persones zaran dedora da nosc certi trupsc d’autri, tèi che es povester bujén de nèus o che nèus asan de bujén. 'L reni de Die che iè uni purta da Gejù tres si vita y tres si léur te na manièra tan desferenziéda da chela che la majra pert se aspitoa, iè ruà te uni pert dia vita de auta la jént y perchel à énghe si pa rola na tei forza y na tei gran funzion tla vita suziéla. Ulache si 'nputanza ne ven nia calculeda ite do duvièr, sibl énghe tla dlìèja

, rompla ora dant o do. Ne dauson nia udèi dant al dut la gran maruèies de Die tl bel zirculé dia stèiles, dia luna y di suredl, ma tl aiut y ti meric che el ti da o ti dajra a la puera jènt, ai amaléi, ai meludui, a jènt derubeda de si drec (Rechte). A cunscidré dut chesc resta fauza la mi- nonga di pere dia liëja Augustin che mi- noa che la paroles de Matthäus 5 1 ff va les me per nosta relazion cui reni de Die tl ciel y per 'I reni sun nosta fièra vaiès for mo la paroles dates a Moses sul Sinai

. Chesc é purta a 'n schema de-i doi re nies che nes â purtä a 'n cer egoismus perfìna mo tla religion, ajache 'n minoa me de mesèi ulghé a Die canche la se trata de referimenc cun El, ma 'n cont d-i autri referimenc de vièrs dia suzieta vai me de bujén de scuté su l'autorità di stato y dia dliéja. Néus ne dauson nia più udèi chisc doi renies. 'L reni de Gejù é perfeziuna chel dl Sinai y si reni s’a metù a mesa la jènt ite, a mesa ai puèresc, a mesa ai rìchesc, a mesa a chèi che cumanda. Sce si reni

'I reni de Die, al to su te néus y a-l purté ilo ulache 'I va più de bujén; dant al dut a chela persones che ne é mo nia arjont i drec dia jènt (Menschen rechte) . Foto Paul Julian DURST

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Pagina 41 di 44

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

Gun veni di studenc’ unîversiîeres dia „Südtiroler Hochschülerschaft” KUITURREFERAT Die Hochscnüierschaft veranstal- 20 Uhr, im Saal der Gemeinde Bozen eine Forumsdiskussion über, das Thema „Hochschuire- reich werden über die Refor men im eigenen Lands ein Kurz referat halten. Nach den Vor trägen^ kann. ^— ^soferne er- Das Programm und die Referen ten werden noch rechtzeitig be kannt gegeben. Aufgrund eines Ausschußbe schlusses vom 27.9.1968 wird für Montag, den 23. Dezember 1968. S Uhr

in einheitlichen, nu merierten Leibchen antreten. Meldungsschluß 20.11.1968. Der genaue Spielplan, Ort und Be ginnzeiten werden gleich nach Meldungsschluß den teilneh menden Mannschaften mitge teilt. TI cunveni de Persnon stat dai 26 ai 30 d'agost tla Cademia Cusanus, à u'ù la „SGdtiroler Hochschulerschaft" 'nce to ca 'I problem dia menciranza de ru- sneda ladina. Defati à Pepi MARTINER, vize- president dia Union generala di Ladins, ulù destlari a enei che fova ruei aduna. 'I problemi tan cuntempà y suenz

. Cherdan tla ment l'entudesca- rnent de nosta provinzia purtà dal nord dai Baiuvaresc (piu che auter à-l pia pè tres la Refor ma'. la Val Venuost cun si majer iuech Solanères) y l'entaiiana- ment di Ladins dia provinzies de Trent y Belun da pert di Lombardesc y Unìejans, à-l po dlecurdà co che i Ladins, seta cei danter chesta doi putenzes ite, à danieura 'mpò sentì de vester tiroiejes de rusneda ladi na, ne 'ntendan nia sot a tiro- lejes me la grupa de rusneda tudescia ma i abitane' di vedi Tirol

desfantrà, sce i ne rusnerà nia piu ladin. L’à dlecurdà che 'ncueicundì ie-! schese 25.000 persones de ru sneda ladina tla cater valedes. Po à-l tra ca la gaujes storiches, psicologiches y sozieles che ìetira piu o manco chiet via pei nes fe piercler nosta nazionali- li viver inant di Ladins taca. pra doi fii: 1) La Menta de ulei o no rusnè inant ladin per resté Ladins. 2) 1 tenì cont dia jent de purté inant y svilupé rusneda y cultura ladina. Sanben che la resposta perso- naia di relateur ie per

'1 man- teniment dia grupa de rusneda ladina. Fauz foss-i, perche! che 'n ie Ladins, se stiu te sì erosa y resté artenieusc, rnusson se geurì al vent nuef, a la cultura mondiela. Per chesc ie-l de gran bujen savei dret ben rusnedes ujines. Y per 'mparé chestes sciche toca, ie-l tio ia scola, a cesa musson-s, sce ulon eh’i Ladins ne more ora, adrué inant la rusneda de Poma, 'L manteniment di Ladin sarà segurà sce: 1) rusnon ladin te famiIia ; 2) sce ’I ven 'nsenià ladin tla scoles; 3) sce T ladin ven adruà

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1971/1974)

Der fahrende Skolast ; 16. - 19. 1971 - 1974

Pagina 12 di 24

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1971,1-4 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-4 ; 1974,1-3 ; Vorhandene Dubletten: 1971,1-3 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-5 ; 1974,1-3

Segnatura: III Z 342/16-19(1971-74)

ID interno: 319173

dagnora adoré en lingaz frostî te dlijia. An mess sotligné dui iadi, che i Ladins ne se iera nia y ne no nia ch'ai vegnes mâ plü adoré le ladro te dlijia. Ai ô mât avei ince le ladin te dlijia: te dotes les perts dia liturgia. Chel ô dit: 1] Messa ladina por ì scolari (gnanca dagnora!); por testes de familia: proma comegnun, noza, sopoltora . .por testes dal paìsc; patrozin, segra, domegnes, olà ch'ai n'è degügn foresti . . .; por testes dal decanat, ec. 2) L'amini- straziun dai sacramonc tal

iadin: le bato, la comegnun (ai puri), la confesciun y l'ere sant. Al è da capì che en chel momont che le preo baia en lingaz frostî pa na familia ladina, spo èl atira en gran fossé danter ies dòes pèrts (p. ej. pa na messa de familia). O desche zacai dijea: ,,Sce Chel Bei Dio capesc mi picès por ladin, spo sài pa ben ince da mo pordené por ladin.” Le pròm motìv che i Ladins à da se ieré so lingaz dia orna tia liturgia è dunca en motìv pastoral, y ai à capì bun le conzil, messon dì. Por secunda

ài ince le dert y la rajun son sôa pert; sacramenta propter domines! Dota l’economia dia salveza desmostra che i segns y les parores dles funziuns sacres è adatades a la jont, a moda che ara capesces la realté co sta leite, y no che la jont messes s'adaté ad eres cf. SC nr. 21). Spo chel ne sarà! nino degügn co ois neghé, che la liturgia dess nudri y trasformé la vita da vigne dé, che al ne pò nia ester na fossa danter ete. La desvalianza dal lingaz despartesé cotan les dòes cósses. Na orna dijea

pa dotes les funziuns (no dagnora, mo can che la pastoral sai iera!) y che la jont à rajun y dirit da se ieré dal preo les funziuns por ladin. 2) Ai dess gni fistidié por tese dia liturgia ladins. — Al sarà da odei, sce al messa emprôma gni fat na verjiun de dot ie messa! o de dota la Sacra Scritòra, o sce al ven tut ca messes motives y aproades damproia. Magari podesson ponssé a na comisciun auto- rìsada por còse ìaùr. Còsta toless samben ince la facoltà da fa esperimonc tlò y nlo. Al è sauri da odel

ete, che ara ne jess nia bun, sc'al gness fat te vigne còra de nostes valades atramonter. Porche! ól ester na comisciun co garantesces valgamia la unité (nia la uniformité!). A còse punt siel ciamó recordé che le ladin è reconesciü te scora desco „lingaz d'ensegnamont”, che le iadin è ste reconesciü desco lingaz da deplü universités y dal President dal Stat On. G. Saragat (decret da! 1.3.1966 nr. 156 art. 73). Y ara ne va nia de bojügn da recordé che la maiù pert dles families dia Vai Badia

Libri

Categoria:

Storia , Südtiroler Dorfbücher

Anno:

2012

Wolkenstein in Gröden : von den ersten Besiedlungen zur touristischen Hochburg

Pagina 413 di 420

Autore: Mussner, Rudolf ; Prinoth, Herwig / hrsg.vom Tourismusverein Wolkenstein in Gröden ... Text und Gesamtkoordination: Rudolf Mussner. Beitr. von Herwig Prinot ...

Soggetto: g.Wolkenstein <Grödner Tal> ; z.Geschichte ; f.Bildband

, la dlieja se ngrandèsc cun la comunanza cristiana - Benedescion dia dlieja ngrandida ai 23.09.1990. Provinz Tirol, Abschrift Bau Parzellen Protocol der Gemeinde Wolkenstein im Brixner Kreise, Steuerbez. Kastelruth 1858, Use di Ladins nr. 23/ 17.6.2006. Rasmo Nicolò, GH scultori Vinatzer. Origini dell'attività scultorea della Val Gardena, Museum de Gherdéina, Urtijèi, 1989. Richebuono Bepe, Breve storia dei ladini dolomitici, Istitut Ladin Micura da Rü, San Martin de Tor, 1992. Richebuono Bepe, Aggiunte

alle notizie sulle chiese della Ladinia fino alla metà del 1500, LADINIA XII, pag. 93- 126, 1988. Richebuono Bepe, Die Bevölkerung von Selva und Calfosch im Jahre 1762 - Niederschrift einer Volkszählung des Gerichtes Wolkenstein aus dem Jahre 1762 (Innsbrucker Landesregierungsarchiv), LADINIA III, S. 169- 188, 1979. Richebuono Bepe, Die einzelnen Gerichte der ladinischen Täler, LADINIA V, S. 109 - 119, 1981. Richebuono Bepe, Pitia storia di Ladins dia Dolomites, Istitut Ladin Micura da Rü, San Martin

de Selva- 500 ani dlieja dia Madona te Selva dal 1503 al 2003, 2003. Runggaldier Otto Mastlé, Storia dl Chemun de Sélva dal 1811 incà, 2005. Runggaldier-Mahlknecht Margareth, Mahlknecht Karl, Der Fremdenverkehr in St. Ulrich/Gröden 1885/1985, Athesia Bozen, 1985. Runggaldier-Mahlknecht Margareth, Mahlknecht Karl, St. Ulrich in Gröden, Kirche und Kirchengeschichte, Verlagsanstalt Athesia - Brixen, 1992. Sailer Oswald, Schule im Krieg, deutscher Unterricht in Südtirol 1940-45, Verlagsantalt Athesia

, Calender de Gherdéina 1981 piata 122-131 Senoner Franz Santuel, Da nèus a cesa. Storia vivuda da zacan, Istitut Culture! Micura da Rü - San Martin de Tor, 2005. Senoner Marta, Carant'ani teater de Sélva 1966-2006, Grupa Teater de Sélva, Sélva, 2006. Senoner Pauli de Santuel, Stredes dia vita, troies dia fede - Testemunianzes di cristianejim te Sélva. Wolkenstein in Gröden

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1971/1974)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 16 - 19. 1971 - 1974)

Pagina 7 di 19

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1971,1-4 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-4 ; 1974,1-3 ; Vorhandene Dubletten: 1971,1-3 ; 1972,1-3 + Probenr. 1-2 ; 1973,1-5 ; 1974,1-3

Segnatura: III Z 342/16-19(1971-74)

ID interno: 319173

Festa dia Repubblica Uni an 'I medemo: canche ’I stato tese testa, muësa ora duta l’ermes: canons y rachetés, sclopes y julons. A chesta manièra ven festejeda la nazion. ’N pudesa minò che dui chei che aparten a. nosta nazion, sibe saudèies, Na tei festa de pu représenté '1 stato, chel uel di la jënt dl Paisc. Ei uel se rapresentè cun bombes y canons. Dut ’I militer sta ca seiche statues sul „attenti”. Festa dia nazion! Ma chi ië pa chesta jënt che se tese rapresentè dal’ ermes y dai julons

de viëra? Miëna pa chei cajii che nëus ulon apartem a 'n stato che tese alingrosa cun si forza da fuech? Ce uel pa dì tla ermes auter che ’I stato ië pront a se bater? Ma se bater per cië? y cun chi? Puester pudessa vel un de chi majri che sta 'nscì bel 'npé cun si bedaies di ultima viëra de na resposta a onesta dumandes, q no? sce no, per cië iësi pa po ’n sci superbsc de si canons y de si bedaiës? Pruon ma nëus 'n iëde a fe festa dia nazion. Sce ëi uel bel se rapresentè nëus, po pudons ben ënghe nëus

di da chi y da cië che ulon vester rapresenÉH. Puester pudessun fe na tei sfileda: dan ora na familia de chi muradëures che muesa ji ne se ulà a se eri da lëur. Ma no fumi da festes, ma nscì co che-i ië for, da uni dì. Po 'n valguni de chi analfabec dala basa ,de chëi che musoa laurè ’n pede ji a scola ajache-ì oa da mantenì si jënt. Po mo 'n tei laurant dia frabiga, un de chëi che ië da cesa tla baraches ora de zita, ajache te zità ne iësi nia gen udui cun si guant zarà y si scleta manières danter tla

! Po mo magari 'n doi studenc cun rames tla man, un n fascist > 'I auter ’n maoist. Trame doi uël vester i rapresentanc de ’n moni da duman, de ’n miëur mont. Y trame doi se drama! 'n grum de autra jent pudesa mo ji pea. Fosa pa a chesta manièra rapresentè scialdì miëc nosc stato, la populazion de T stato? Po sci pudesi ste ilo dlongia'n pe, chi uëmes de pulitiga y se fe na minonga dia populazion chi à da guviërne: jënt puëra cun. puëcia o deguna cultura y jent rica (ma cun cië cultura?]. Po poester

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1979/1983)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 24 - 28. 1979 - 1983)

Pagina 26 di 68

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1979,1-4 ; 1980,1-4 ; 1981,1-4 ; 1982,1-3 ; 1983,1-3 ; Vorhandene Dubletten: 1979,1-4 ; 1980,1-2. 4 ; 1981,1. 3-4 ; 1982,3 ; 1983,1-3 Ladiner in Südtirol. - 1979

Segnatura: III Z 342/24-28(1979-83)

ID interno: 319179

der Depsychiatrisierung einleiten. Ein weiteres Schweigen darüber wird die Proble matik noch verschlimmern. Heinrich Zoderer Student in Innsbruck, 39026 Prad, Agums dl Rafael Prugger Persones che se veisc ite saninton à pa for abù da dì sun autra Persones che ne ie nia ududes ite sanes. Fra la me de j ina dà-1 I ciamp dia psichiatrìa iliache persones sanes se dà ju y cela de vari persones che veri dates per amaledes tl cé, che se nsà nia y per dici deibles y stletes. Ghise pazienc veri metili da na pert v stluc ite

te spedici ulache i veri direi tan gìut fin che i deventa ino da avei, Sce I mel ne ie nia da vari, pona per for. Chèsc vèti dut dant a live! de perso na. Ma tlo da néus, y nia mé Ilo, poss-n jlargò ora chesc pensici: nce a n live! de populazion, de n grum de jént. Chesc ciamp de sperimene pudéss-n tlamé psichiatrìa dia popuìazions, da cia che la se trata de popuìazions che se cunscidrea sanes y stersces che mëina 1 berdl sun popuìazions ratedes „nia saninton“,, amaledes, da mëter sun na pert. Chesta

popuìazions sanes se dà drët ju cnn 1 se purvé a vari chëles poretes. -Scumencià vën-1 curi 1 dejrunclié la jënt dia popuìazions „nia sanes", da si raions. Pona vendes per seuridanza y per segurëza strëntes y stlutes ite ulache les abitea y curedes pona ìiò. Amalei muess-n savei da tò y perche! vën dut chësc raidà ora a na maniera, fajan semië dut n riavalli per i amalei nstcsc. Oradechël ne poss-n sanbën nia se lascé sun tel jënt. Perchëi à-n udù ite 1 bujen de i zaré ora, merë che la jisse, da uni

cunseì o lia provinziela, regiunela o statela. Fianca no da dì che I ti ie unì proibì de deventé presidënc dia Junta. Insci vën chësta popuìazions amaledes mefun duredes, sanben for cialan de scuënder via, de dejmincë via, de nia numiné y meremëi de dej- buté tei daudanzes. Piu da gìut à-n ënghe purvà curi na terapìa radicala, chèla de i mandé dé niez, ma chesta ne ie nia garateda. Cures y medejines n dajëss-1 n grain, ma per vari chësta meltra à-n fat ora perniò de adurvé una na sterscia, ma che

à 1 davani de fé fazion bel plan, Bel bas via zënza che deguni ne se nténd che .la ie umida data ite. Chesta à inuem propulsimela y cunten na sustanzìa dassen Pizia, la tudeschisa- zion. Chesta sustanzìa ie' da giaté dlonch pva jént nia alemana, clic se miena dret tudèscia. N ti tooia ite a la jent dia popuJa- zions amaledes elitista medejina a uni maniera. Chesta sustanzìa porta énghe a na certa dependénza da d’eila, bel selcile n tuesse drughént. La medejina nccurnesc la jént y tl medem mumènt varcsc

Libri

Categoria:

Linguistica

Anno:

1895

¬Das¬ Celtenthum in Obervinschgau resp. im Gerichte Glurns

Pagina 15 di 207

Autore: Heinz, Sebastian / von Sebastian Heinz

Descrizione fisica: V, 200 S.

Editore: Auer

Soggetto: g.Glurns <Gerichtsbezirk> ; g.Keltisch ; s.Namenkunde g.Obervinschgau ; g.Keltisch ; s.Namenkunde

Commenti: In Fraktur

Segnatura: II 103.261

ID interno: 305219

Gegenwart sich die verschiedenen Dialekte entwickelt haben. Wir finden nämlich in den Ortsnamen auch nur eines einzigen Ortes wohl vorzüglich das Frische, dabei aber auch die andern Dialekte vertreten, so daß das Wort bei der ersten Ansiedlung ein der celtischen Sprache gemeinsames gewesen, im Verlause aber sich nur in einem Dialekt erhalten, in den andern aber verloren hat. Noch auffallender ist es, daß in einem Worte oft zwei verschiedene Dialekte sich zeigen, märend diese Dia lekte

bei der ersten ■ Einwanderung schon verschiedene -gewesen, so hätten zwei Nationen von verschobenen Dia lekten zur Bildung eines Namens zusammenwirken müssen, wvs sich nicht denken läßt. Darum glauben wir, daß sich die Verschiedenheit der Dialekte erst nach den großen Wanderungen im Verlaufe der Zeit entwickelt Habe. Wenn in den meisten Ländern West- und Südeuropa's die Ortsnamen celtische find, so müssen in diesen Ländern die ersten festsitzenden Bewohner ohne weiters Selten gewesen sein. Diese Urbewohner

Libri

Categoria:

Storia , Südtiroler Dorfbücher

Anno:

2012

Wolkenstein in Gröden : von den ersten Besiedlungen zur touristischen Hochburg

Pagina 414 di 420

Autore: Mussner, Rudolf ; Prinoth, Herwig / hrsg.vom Tourismusverein Wolkenstein in Gröden ... Text und Gesamtkoordination: Rudolf Mussner. Beitr. von Herwig Prinot ...

Soggetto: g.Wolkenstein <Grödner Tal> ; z.Geschichte ; f.Bildband

Documentazion metuda adum dl 2003. Senoner Pauli de Santuel, Vedla dates te Selva - proiet dia V. tlasses dia Scola Elementera de Sélva, Istitut Micurà da Rü - Union di Ladins de Gherdéina, 2000. Senoner Pauli Santuel, Archiv de santes da mort, 2009. Senoner sn. Luis - pluan de Sélva, N pue de cronica de valgun avenimènc tla Pluania de S. Maria - Selva 1958-1983 , 1986. Sigmund Anna Maria, Die Frauen der Nazis, Wilhem Heyne Verlag, München, 2005. Skiclub Gherdéina, 100 ani schi Club Ladinia

, Tiroler Burgenbuch, IV Band, Eisacktal, Verlagsanstalt Athesia, Bozen, 1977. Trautwein Theodor, Zeitschrift des DÖAV, München, 1888. Union di Ladins de Gherdéina, 30 cianties per Gherdéina, Stamparia dia Cèsa de Mujiga Edizione Carrara, Bergamo, 1955. Union di Ladins de Gherdéina, Caléndri de Gherdéina dal 1948 inant. Vian Opzion Ujep Antone, Gröden, der Grödner und seine Sprache, Bozen, 1864. Videsott Paul, Ladinische Familiennamen - cognome ladine, in Schiern Schriften 311, Universitätsverlag Wagner

Libri

Categoria:

Storia , Südtiroler Dorfbücher

Anno:

2012

Wolkenstein in Gröden : von den ersten Besiedlungen zur touristischen Hochburg

Pagina 246 di 420

Autore: Mussner, Rudolf ; Prinoth, Herwig / hrsg.vom Tourismusverein Wolkenstein in Gröden ... Text und Gesamtkoordination: Rudolf Mussner. Beitr. von Herwig Prinot ...

Soggetto: g.Wolkenstein <Grödner Tal> ; z.Geschichte ; f.Bildband

Zchriftlübrer ss. 2 -°,°. -coi» Rudiferia a-I-h-»i §. «• Rifeller Das Bergführerstatut aus dem Jahr 1902 . Autorisierte Bergführer aus Wolkenstein Laut Archiv der Gemeinde Wolkenstein waren die Bergführerlizenzen ausgestellt an: Luigi Senoner - Luis da Costa "Fulmine" Giovanni Battista Mussner- Batista dl Pinter Matteo Perathoner - Matie da Costa Agostino Demez- Gustin dl Crèida Matteo Demez - Pico dala Krone Pacifico Kasslatter - Oberjocer oder dia Roca Francesco Dejaco - dl Buse Giacomo Kasslatter

- Oberjocer oder dia Roca Luigi Peratoner - dl Nucia oder Solech Alfonso Demez - Fonjo de Col dala Pelda Luigi Mahlknecht genannt "Scimon da un uedl" Luigi Rudiferia - Badiot de Costalta Zweite Reihe von links: Matteo Kasslatter da Guton (Bruder von Alois Senoner), Luis Seno ner (Scizer), Johann Mussner (Meune - Tita Pinter), Johann Senoner (Sarteur). Erste Reihe von links: Pacifico Kasslatter (Col), Engl Runggaldier (Merch), Matteo Runggal- dier (Merch), Matteo Demetz (Pico dl Meune). Wolkenstein

Libri

Categoria:

Storia , Südtiroler Dorfbücher

Anno:

2012

Wolkenstein in Gröden : von den ersten Besiedlungen zur touristischen Hochburg

Pagina 411 di 420

Autore: Mussner, Rudolf ; Prinoth, Herwig / hrsg.vom Tourismusverein Wolkenstein in Gröden ... Text und Gesamtkoordination: Rudolf Mussner. Beitr. von Herwig Prinot ...

Soggetto: g.Wolkenstein <Grödner Tal> ; z.Geschichte ; f.Bildband

de Gherdèina, Urtijéi, 1997. Chemun de Sélva, Documènc tl archif y deliberes dal 1926 inant. Chemun de Selva, Ordinanza dei pascoli - anno 1851, tradotta dal tedesco dal sig. Insam Giacomo, il 2 giugno 1927. Chemun de Sélva, Lista dia stredes y numri dia cèses, 1986. Cor de Sélva, 125 ani Cor de Selva (1871-1996) dat ora di 1996. Cunséi de formazion, S. Cristina, S. Cristina, 1870 - 1970, Zacan n iede - Bilder aus vergangenen Zeiten - Come era una volta, 2009. Degle Heinz, Erlebte Geschichte - Südtiroler

in the Dolomites, 1872, 1889. Ellecosta Lois, Cultura Ladina- documentazion por l'ejam de ladin dia scora, Intendènza por les scores ladines da Balsan, 2007. Emmer Johannes, Geschichte des Deutsch u. Österreichischen Alpen-Vereins, Verlag des DÖAV, Berlin 1894. Wolkenstein in Gröden 409

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Der fahrende Skolast ; 13. - 15. 1968 - 1970

Pagina 23 di 40

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

Ciè che Miëna ! Gherdëinesc Werner STUFLESSER und Theodor RIFESSER Chest an dinstâ la grupa di studenc de Gherdëina s'é teu sëura 'n lëur de gran utl per duta la jënt de Gherdëina. 'L ven sceno tan rujna di studenc, che 'n ni spia nia saurt 'ntan dut 'I dinsta y che-i mostra puech 'nteres per i problèmes dia valeda. Per desmustré che alincontra ne iël nia 'nscl ai metu man cun 'n lëur piu tose fadiëus: de en la minonga de chei de Gherdëina dant al dut 'n cont de religion y 'n cont de pulitik

. y sen 'n curtcoche-i a metü a ji chesc iëur. Dant al dut a-i metu adum 'n cer numer de dumandes per unì a savëi coche uni un la pensa 'n cont de religion y 'n cont de pulitik. Per ti judé a truepse a seri si minonga ai mo metu pra uni dumanda trëi respostes desferenziedes. (Ma see duta trëi la respostes ne tosa nia jites a una cun la minonga persunela pudovun mo seri de sot na quarta). Chesta dumandes ië unides nnandedes a 400 persones de Urtijëi, chel ië feter 'I 10% dia populazion. La per sones

-coche 1 foa unì fat ora — un ova tern 'n piti référât. La discussion foa suënz dret muvimenteda per gauja dia minonghes tan desfernziédes de chëi che tuloa pert; y tlo ulesi lecurdé che 'I foa for 'n bon numer de chëi che fesc pea al zircul di artisc che tuloa pert y lauroa pea te chesta grupes cun 'n cer 'nteres. Enghe truepse d'autri jëuni a desmustra si 'nte- resament. Nscì iësun ruei très la minonga de bendebot a 'n résultat che — juntan pro mo 'I résultat dia Statistik — pon calculé bendebo

objektiv. De 'nteres ië segur savëi de cië che 'I ië uni rujnâ. Pra una dia prima reunions iël um desmustra 'I fe (Charakter) de chëi de Gherdëina. Cun 'I aiut dia psychologie, dia storia y cun d'autra uservazions ië uni" ora 'n cheder tier asse per pudëi di che chel de Gherdëina se desferenziëia da chel che vif ora de nosta valeda. Bele la valeda tan sluta y i crepes 'ntëur ite muda la persona y la fesc plutosc suta, zen za La felicitè Pius SOTTARA Te 'n ambria sot an lègn sta petè it I faméi y dorm

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Pagina 12 di 32

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

se frùze. TI. mechanismus délicat dia racheten che ven avisedes da Ione iel na sort de scipa che tira ite uni plu piti fruz de lume che pudesa danejè i ënjinies délicat y fe curtslus. (') Bète da 4500 ani nca fesc 1 uem scipa. Tla fosses dia Mesopotamia, te vascèi dia vedla cultures dia China y tla piramìdes di Egito an giata su scipes. Ma esperirlo ti ultimi tempes ie ì studieì te si leur de cri for ino materiai nueves, stersc, adatei a leni ora temperatures y druches for plu auc, ruei ino sula scipa

, che ie n material arieeui deseferenzià y de gran ufi — no me per fe vieresc y goc dainora. La Industria dia scipes a messù scumencè a cri formes nueves penda che la cuncurenza fova unida tan granda: 1 lat ven metà te papier, bier te scatules de banda, vieresc fejen bel de plastici! v.n.v. A fe scipa mesceiden ciauc, soda y sablon y porta dut chesc a na temperatura che 1 se dleiga; la cosse ne ie nia rie da entënder y material ons y arons asse. See 1 mond unissa n di dejdrù data flames restëssl

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1988/1990)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 33 - 35. 1988 - 1990)

Pagina 54 di 148

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1988,1-3 ; 1989,1-3 ; 1990,1-3 Detomas du Pont, Daniela: S.O.S, Dolomites / Daniela Detomas du Pont. - 1989 Pallaver, Günther: "Ihr Deutsche, gebt uns Brüdern Raum, da wir nach Norden schreiten" : Thesen zur Soziogenese deutschnationalen Gedankengutes in Südtirol und der Mai 1938 / Günther Pallaver. - 1988 ¬Die¬ geisteswissenschaftliche Fakultät in Innsbruck : 1938 - 1945. - 1990 Frau und Krankheit : Spielraum und/oder Engpaß. - 1990

Segnatura: III Z 342/33-35(1989-90)

ID interno: 320990

nationalsozialistischer Bildungspolitik lab aardfs hiernach in Zoteift dia àerjaaigsa fc&iagp. aittailsös dia aia JateraBggi&te aa-faaltan haWÌS«. Dia lisaatrilmlailcsi derartigst? AMtsiää&tiitteä Ast bei eres&loMaXfeag stsaOahsfc «assosetsa® eed assrarsogliab die Eiasleht ia die sii? geadem Bsarteilaagea sn becatragssn. Dar sadgiltigm E&teäheidsuig aiafct lediglich diese BesrltsUsag, scadesra tm&h. d ss pssrs^Xl^a EiadrasS: s&^sads sa legga, des gfflgafeeaaa£&ll® ia Lsuf® ei&e® assestar® |gse®aea slfä,, <a»n die Betreffend

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Pagina 33 di 48

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

— raboscén, sprinzén, dlun menén bos y slafuns, toma les ondes cuntra i podruns laês y limés. La lòna pòi co tomi t’ ega y s’ alzi so con les ondes, por endo gni tra ta jò dia gran forza dia ega. Da lune na lòm, t’ aria, t’ ega — na stera, naa, n.a barca, co â pordii 1’ orientaziun y combat cuntra la gran forza dles ondes. W1LLE1T DAVID ist am 21. April 1947 in Bruneck geboren, wohnt in Enneberg/Gadertai. Er studierte in Brixen und in Bozen. Die Matura absolvierte er im Jahre 1967 am Gymnasium-Lyzeum

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Der fahrende Skolast ; 13. - 15. 1968 - 1970

Pagina 16 di 28

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

desfiorì, — ince l’erba perd so bel corù. L’ edlweis co ea tan cherì, à ince sen la pese sòi crep bel su. An alda ciamó vai vicel ciantenn, co jora y rump la pese dia gran natura — — danter chi gran crep bel rondinén, vigne iad’ che na muntagnola sciiira. La natura po-1 co mòri sen, ara se iest le guant dia sajun morta; iu aspeti ince a dot cant ci co ven — magari tomps, che a nos fortuna porta? I veighi al alt der na gran stera, co lomina piti de dòtes — degtina jont — na bela sera — les strades dòtes

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1968/1970)

Pagina 28 di 60

Commenti: Abschlussaufnahme von: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,1-4 ; Vorhandene Dubletten: 1968,1-5 ; 1969,1-4 ; 1970,3-4

Col da Mesdì Montseuc, Sella y Stevia Sun Frèa y seura mont via. Audide ma cochi l'à Chisc senieures dia gran zità: Da dlonch sén veni capro Cun zughes, cui auti o cui. . . bò Na cièra ai due sche na schita Belau tomi ju de la jlìta. Rujnèdes, paroles, dret grandes Ce muses chles meina tla landes, Po vai a dalbiérch tl hotel Ilo conti chi ìé pa tan bel Schen spiedi ie 1 fonz y la méisa Due cane che sauta y che béisa. Magèdes sen dai pa de grandes Cialèi ma ai cui de tla landes! Doi ski, de gran

. L basta i-mandé l’adress y la duréda di semester (o an) al chef-redacteur dia piata Dr. Silvester Erlacher —• 39046 Urtijèi. Pra chesta ucajon ulons mo n jede i-senti grà a la U.d.L. che se seurantol I finanzia- mènt de chisc abonaménc debanc.

Libri

Categoria:

Pedagogia, insegnamento

Anno:

(1979/1983)

.- (¬Der¬ fahrende Skolast ; 24 - 28. 1979 - 1983)

Pagina 68 di 68

Segnatura: III Z 342/24-28(1979-83)

ID interno: 319179

SUdfiroler Hochseliölerzeilssliriff Herausgeber und Verwaltung: Südtiroler Hochschülerschaft, 39100 Bozen, Waltherhaus, Tel. 2 46 14 Redaktion: WALTRAUD FLAGG, RUDI SCHÖPF Verantwortlich irn Sinne des Pressegesetzes: FiLL WALTER Druck: Ferrari-Auer, Bozen Skalas!, 4—6 Hefte im Jahr Preis: 2000 Lire / 30 öS Abonnement: Italien Lire 6000 Doppelnummer: 4000 LIre/50 öS Österreich öS 90 Deutschland DM 12 Italien: Postsparkasse Konto Nr, 14/1177, Bozen Dia Artikel geben die Meinung der Autoren

Libri

Categoria:

Storia , Südtiroler Dorfbücher

Anno:

2012

Wolkenstein in Gröden : von den ersten Besiedlungen zur touristischen Hochburg

Pagina 412 di 420

Autore: Mussner, Rudolf ; Prinoth, Herwig / hrsg.vom Tourismusverein Wolkenstein in Gröden ... Text und Gesamtkoordination: Rudolf Mussner. Beitr. von Herwig Prinot ...

Soggetto: g.Wolkenstein <Grödner Tal> ; z.Geschichte ; f.Bildband