Suggerimenti per la ricerca avanzata

90 DISSERT. DE MORB. PLANT. certem morbi cognitionem ingerit §. 67. At methodus fymptomati- ca, qualis eft noftra $. pnec., illara ingerit §.70. Equidem praeter methodum anatomicam, »tiologicam, temporanam, & fympto- maticam alphabetic*-adhuc fe exhibet, qu»'morbos Conjungit, qui nomine funt affines, aut ob nominum, vel 1 iterar um - iniüaliumfimÜitudinem convenianL Ve rum, .cum & nomina ab fyominum arbi trio omnino dependeinf». à not» lint extern®, quas-plant» »frotante«-pre le nequaquam

ferunt, ac praeter ea mor- borum fmgulor um nomina nemo , q^j morbis plantarem dittinoti us cognofcen- dìs operam navare incipit, in comperto hàbeat, merito taJem cenfemus, ex qua certa morbi cognitio hauriri nequeat; non erat ergo ratio , cur de ilia mentio- nem antea facereinos. ' ' Satis fuit gene« ratim oftendifle, noftra methodo certam morbi obtineri Cognitionen!. Sed agen dum jam de morbis curandis. caput vin. Morbis plant arum bac methodo co- gnidi tuta efl caujfarum inveftigätio. i 73-

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 57 di 183

COGNOSC. ET CÜRANDIS. 51 genera ad evacuationes in genera- tìonibus fieri folitas fpeftant. I. Haud raro plant» à ipfa faecun ditate modum excedunt, à dum totas fe pro- iibus efficiendis indulgent,, ipfae'defr- ciunt, à fame fitiq'ue eum in modum ' emàciantur, ut fereodis deinceps frudi- •bus - omnino impkres fiant. - Id- viti'!' plantis imminét .annis meiioribus, ■. qui ventis vehementioribus carent, & ubi ■certa infedtorum genera nufquam sd pa tent, Secus enim ingenti.naturae bene ficio fit

5 ut plurimi flores, quibus pirì & cerali al-befcunt, tut ventis decerpan- tur, aut infe&is cedant pabulum,- ne videlicet tot prolìbus.alendis im par fuc- cumbat mater (/)• IL Quandoque plante fernen multo citius cffundunt, quam reipfa confuetos natura ordo ferat, . verum id tale eft plerumque ? . -ex qào deinceps vel nulla, vel non nifi morbi da plant oritur. Huie malo praefertim- la&uc» obnoxiae font vere -dalidiore' à ficdiorè» imo pianta? .qualunque, qua rtini foscunditas nutrimento nimis,.cali

- ' do, -aut mifcellis artilieiofis urgebatur, HI: Quandoque femina, quae pianti fert, talia funt » ut ex ipfìs poftea alterius om nino fpeciei plant«' excrefcere vìdean- tur» Ita fifymbrium in mentham,, hor- deum in avenam 3 ocymum in ferpiìlum* - d 2 caulis (f) P» Jof, Kh'ell m Phyf, partic. S« ne. , ,

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 177 di 183

: ' Ä - plant® rudhtìenta agitantur, drduciinÈiir ita •ad aétiones-quali vitales exdtantur. •• '-V ' CCCXXXiV. .Abfque hac .fscundatione ex fem h e oriri nequit '.piatita. 'Poteft autem. faecundàtio ' aite à labore promoveri,, ■ CCC ^XX V.. Semen • faecundat-um prlmam ■ fub terra vegetationem. aquirit, qua. . ortus piànta ' ahtol-' vitur.. ■ ■ CCCXXXVI, Pianta ex- Terra egreffa nutrimento ■ ihdiget, ' •- CCCXXXVIL Stat illud iri aggregato particularum falinarum, fulphurearum ? ■ terreftriuin

, ; - fluido a- queo à aereo difTolutarum* ' . CCCXXXVIil, Niitrimentum per radices - aSTum- ptum , atque dein diverfis, ex. principiis eleva tum- per totura plantae corpus circuiate CCCXXXIX. Circulatione fucqi nutriti! conficitur plant« incrementum, ■-.. CCCXL, PJantìs fui funt morbi, ' XXXV. Ex Arithmetkct. CCCXLI. Numerus proprie''dicitur, quid quid 'uni' tate velmajus vel minus est. CCCXLIL Examen evidens -operationis ■ refte infti- Iute in quatuor Algorithm! fpeciebus- rejedio- ne/ novenario rum. non

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 138 di 183

j z- DISSÉRT. DE MORB. PLANT. daver canis jiixta radicem fepeliri vo* 'lunt (e). . Àdde diligentem ' nerbarum parafitarum extirpatiònem » prselertim mufci.. 'An auCem mufcus -fola rafione tempore pluvio faéta radicitus tollatur, merito dubitatur (/) - Proderit faepe ■.ablaqueatio, item radicum rafio mollior. 11 Adynamia evacuat'wmm tolluntur frequentiere irrigations radicum denu datone * fiercorum adjedtione, fi frigo® ■ re evacuationes impediuntur, nequeunt curari nifi in iis plantis, quae pro

ètiam plantain, irifir* inam fimi 9 fatis utajunt, putràMM. je&Ione foVere, . 5 1,07. (f) Fabri 1, 2. de plant, protoof. 141. (/) vid, KJaelL lib, cit, J» 11S.

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 140 di 183

134 DISSERT. DE MORB. PLANT. adplicanda removendis üs, a qui- bus vis ilia oritur. At ilia oppido diverlà funt, uti ipfi ordines. Spedatisi I. Macie® curate > fi affiuxus facci nutriti! augetur, effluxus impedìa- tur, Saepe proderit ftercoraticmem pin- guiorem adhibere; kiwis tamen calida socent* Si marcor accedit io carnibus ààum maturefcejntium , nullum reme* èmm ; ' fi autem coitici arborum praeter maciem etiam. marcor,imminetv feäio« uè opus : eft', vel etiam rafione, admo venda

nequeunt nifi infe- étorum extirpation*, & partium laefa- film rafione. Scabiem leni affri&u cu- labis, à adnatas, fquamas detrahes. O- leofa licet infe&is lint infetta, necantfU . mil plantam, Ceterum fi impetigines non ab infedtis nafeuntur, curantis labor ' ■ potiffi». ' ■ lN nri , ii ni ■ , . i n Xi | !.. . ^ r ' ' - (^,Fabri,.I s. de plant, propof. *41*

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 56 di 183

' jo DISSERT. DE MORB, PLANT, tempus imminenti? hiemis, item deflu- vium fiorum frii&uum, imo ipfius cor- ticis tenerioris in i-is praefertim pianta- nini fpeciebus obférvari poteft, quae la* xiore & fubtiliore fibrarum textu valent, liti flint vites (d), item iniis, quae ma jore gaudent evaporatane * & tranfpi- latioiie.(e); in ejusiBodi enim, dum im® modici cadunt imbres, aut frigora inten« fiora fubito ingrmint, nodi umbiiicares, quibtis'fipndes frudiasque plantae ma'tri - . adftriiiguntyr

- 0) Fabri 1. a. de plant, propof. 141. (0 Bened Stattler in lib., c it, $, 441, ■

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 136 di 183

i 3 o DISSERT. DE MORB. PLANT. denfitate, vel abundantia ortum ha bet, frequenti aquarum irrigatione ante folis ortum, vel poft ejus oc- cafum facienda, ftercoratione debi- liore, multiplici telluris verfione, aut etiam commixtione (a), & .quam maxime in arboribus amplio- re corticis incifione (/?) opem feres. 'Ex his fluunt curationes ordirmm. I. In phlegmafiis exanthematicis incifio cor ticis, frequens folius aquae irrigatici fi-' mus probe putrefaftus remedio funt St exanthemata

# at fi nimrom succi fluxit , arbor diminu- tii viribus malo fuccubuit. Ceterum in - xnalis (a) vid. agriculture fondamentachemic. CI. Wa£ ■ leni c. t(5. (b) Phyf. CI. Verdriefs part fpeeiai c. 7, J. 5,, FabriJ*». de plant, propof. IIA.

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 58 di 183

5'Ä 'DISSERT, DE MORB. PLANT. eaulem in rapam (g) 9 viciam in h erba Iii fecalem, & hanc deinde in fpicas fru* menti abüffe fcribitur (A). IV. Partus liionftrofus feminum palam Ut, quando femina colons nigri carbonum inftar pro truduntur (*)■.' Talia femper mollipik évadunt, donee in nigrum denique à fubtilem. pulveren concidant, in quo aquìs -macerato microfcopium animalcu* Ii anguillarum inftar fefe commoventia -pfodit (A). Ceterum baec nigricantia feimn% guandoque bonis ita commifcen- tur

!1. s. de plant, propoC 105, kein-P.BauC part XI. Pliyf. K. 858. (0 Memoìres de Yrevoux, Menf. Aug. 17ZZ. art».. LR. Ci) vid. Caroli Linnaeì Philo f. Botaru cap. IX. va- rìepates. (0 Backerus uf. Microfc, part, II folértiffimus natura? Scrutator \Volffìus rsij| Iftam non tatti ràtionibus, quam exp'erimen- tis curate- inttitutis 'demonftrat in DiiFertatio- ne, cui titulus : Entdeckung der wcchm? Ursache von der wuOcrbarm BttmchwnA des Gelreides. e. 4,

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 30 di 183

$4 ■ DISSERT; DE M0RB. PLANT. Mirum non eft pauciores Hiorborum daft fes in plantis obtioere, quam in anima- Jibus &hominibus, neque enim in plan tis tot fundtiones locum haben! , quot in hornine, neque etiam in ipfis fundio- nibus 'plantarum e% fe figna exhibent, quae in fundionibus hum ani corporis,: Ita, quoniam in plantis pulfus nuilus ad- eft, defideratur fignum earaderifticum morborum febrilium, quoniam nulli in plantis mufculi fun (;(/c); nulli erunt mor-. fci convujfivi, quorum carader

eft for- tior mufculorum cantradio. ■ Praetere^ in plantis nulla fenfatio , nulla apperee- ptio, ergo neque morbi dolorifici. Ab- eft item in plantis refpiratio vera & pro-!, pria 3 hinc neque locum hafcent morbi difpnaeici , quorum praecipuum fympto-- ma eft anhelatio feu refpiratio frejquens,. difficiJis- Denique quia plant» mente«, judicio, imaginative font deftitufse, Worbis etiam vefanis carene. NequeunC igitur tot morborum, claflfes in Nolologia plantarum conftitui, quot figuntur in ho- mine

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 142 di 183

z6 -'DISSERT,-'D.E.'MÖRB, PLANT, -, pruina t-ueri à Fra-ftus f»pe raacih . .. Jan tur lapfione ex arbore, ■ contufione &d II Efflorefcemm in frudibus, fi praefto fine, neqiieunt curari, à àrbo.-\ libus jumoribi^s partim •• lucci nutritii at-, temperatane, partim venaeféétione à fcarificatipne; (&)to11untur, qua re edam , affici poteft, ut ir il d us an no r um fequen-- tium vitio careant«., ML Phymata in ' - fràdi^us. maturefcentìbus -& maturis non curantur, in eortìcibus à ram is arborum

.admifceantur , id quod- & praefens. contra in feda quaedam remedium 'eft, V. E&op'm und diverse funt, ita divers 'fis curaocur medi is, Rupturae in ram is tenerioribus feliciterà curantur , fi partes, diftraéte obducantur cera, & colligem tur,. Ulcera & Mulae eultrimrepofeunt. Perniones b - vii] nera. recentia 9 obduda - cera,; aut bubu?o lìmo admoto Contra a ; efi| àe. i^yurias muniantur. .fì) VerdrielT, Phyf. part fpec. C. VII, de plant.

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 34 di 183

m dissert, de morb. plant. fed laetior etiam ejusdem augmentatlo tefta-.ur, excretiones in arboribus mani- feftae funt (£). In plantis minoribus eas ex ponderis diminutions, quoniam fola tranfpiratione conficiuntur, dignofcere Halefius docet (c) , generationes pianta- rum palam facit gem m arum ,, ftorum, feminum , frudhium protraila» Qua fi oznnino deficiant omnia f vel faltem ho«, rum aliqua, fob fenfus nunquam non de- fedtus cadent, ' §. 28. Quaies TVTorbi evacuatorii omneshabent pro

(d). (b~) Fabri, 1. 2. de plant» propof. 66, (r) IlaleC in flat. veget.'C. 1. & 5. id) via. P. Haulier Piiyf. partic. part IX. § .792.

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 74 di 183

68 DISSERT. DE MORE. PLANT# doque evm in modum excrefcentes 9 vt iqnodum affurgant, quem gaìlam dici- mus; in quercubus non minus in Ger mania,. quam etiam in Turcia plurimum leperiuntur (F) . V, Tumores carnibus fruétuum immerl libéraliter occ'urrunt in melopeponibus, in apice faepe fe ve- ficila eifert succo aqueo plena, VI. Tumores in radicibus à bulbis tunc maxime plant is infetti sunt , quando ex- crefcunt In locis humidioribus f item ubi- infedta venenata &e. §* 54* Gmera ^T ^umorejs

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 69 di 183

eü. 9 &t fi perir eque ns fit , plantis languo» rem inducit, à denique defedìonem (d). I.V. Lapfus capillorum' cum cor- tìcis defquamationè fe manifeftat in iis àrboribus, in quibus pro foliis funt aci- cul», uti inltócibus, abietibus, fiqui- dem ante tempus confuetum fiat; fieri autem C'O vid. Rajum in hift. plant. 1. 16. c, 3, ; (c) Fabri 1. 2. de plant, propof. igi. (4). Haufler lib. cit. §. 857, à Fabri 1. <?:. ■

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 40 di 183

34 DISSERT. DE MORB. PLANT. maturitatem ars plus aequo urget. Porro glandulae bM jam livefcentes, jam fubni- gricantes sunt, ad fu pp u r ation em non nifi cum putrefaétione vel totius plantae, vel faltem partis pertingunt, in vicinas item plantas, aut certe in; vicinas ejus* dem plant» partes facile tranfeunt. Hìnc patet id morbi genus in diverfas fpecies difpefci, prout recenfitae no tag vel omnes, vel aliquse, vel in his aut aliis piantar um partibiis conveniunt« IL ■ _ Puftuìae in iisdem

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 32 di 183

-6 DISSERT. DE MORB. PLANT. Munt cum indiciis caloris evidenti- bus §. 2i. At nequeunt motus illi fun<äionum prsecipitati intelligi, ne queunt indicia caloris ab iis moti- bus excitati effe evidentia 3 nifi vel externa fint, & in ipfa epidermide vifu taftuque explorari valeant,vel in partibus interioribus membrana cei», parenchymatofis, & fpongio- fis fe contineant, ita tarnen, ut fa- öa feäione, vifui, taftui, odora tili, guftui fe exhibeant. Duos ita- que ordines morbi inflammatory confìciunt

(a)* (a) Fabri. 1. 2. de plant, propof. 141. num. 5.

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 63 di 183

. ' COGNOSC, ET CURANDIS. St ' gredientur. Denique arbo-r tota marce- seit fenfim & deficit., ' III. Ubi tumor hydropicus folas radices a Me it ? plerum- qm reìiqmim plant® corpus macie defi cit, Id malum arboribus denup fami liare eft in locisirigidioribuspaluftribus, - ' - à ubi aquas* nivium abundant;IV.Dum perrupta fecundina , lobisque didudlis fe'minalia plant« folia in lucem emerge- - re incipiunt, hand raro contiligit, ut-ex loborum pulpa in putredinem abeunte, à ex integumentis fenfim

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 11 di 183

4 DISSERT. DE MORB. PLANT. motuum beneficio conficiantur, raa- nifeftum eft, plan tar um fun&iones partium motibus abfolvi:. 4 tr'i'x ™jt V is motr * lx elementorum plant® auffa. ì corpus conftituentium eft om nium funäionum i eaufla effeftrix, Quippe abfque vi motrice quam in raaterise elementis velut eflentia- lem & fubftantialem admittimus (F) nequidem concipi motus poteft. Quoniam ergo omnes plantarum fun&iones motu partium abfolvun- tur §. pnec. palam eft, vim motri- cem elementorum effe

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 26 di 183

•o DISSERT. DE MORB. PLANT. ftantia & maxime conipicua obfer- vamus. I. Quandoque funftiones aliquae nimia & praecipiti celeritate abfolvuntur cum indiciis caloris e- videntibus. II. Quandoque tun- äiones aliquse lente admodum pro- cedunt, aliquae vero nequidempro- cedunt, quandoque omnes viden- tur fifti, id eft, fenfibus noftris fub- trahi. III. Quandoque praefto eft partium fluidarum, imo & craffio- rum motus, & eje&io extra corpus vel frequentior, vel copiofior, quam oporteret. Innumeris

atque obviis ex em p] is ààra ri lìngula pò [ìen t Certe id genus fym- ptomafa in fun<5tionibus plant« non mi nus majores » quam minores z imo à fe- minà K à arborum fruétus fenfibus noftris id eft* jam oculis, jam guftui, jam, ta- ài, jam odoratui objiciunt. §• 20. Symptma- Tn qualitatibus plantarum fympto- ' mata generalia, conftantia, & confpicua hsec occurrunt. I. Quan doque

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 50 di 183

m DISSERT:, DE MORB. PLANT. tempeftatum vicifiitudines nulla certa lege ferontur, item annis ant nzmium calidis, aut nimium frig id -is i quin haec ipfa impotentia perfepe annis etiam me- lioribus fe exhibet in pJantis peregrinisi fen alio advedtis ? ni tàmen aut ig-noran- tia aut negleéta debits cultura? metho-. ■dus fuerìt rei totius ratio. II. Debilitas feminis generati tunc potiffimuni mani* àtts eft, quando ex eo in terram jaclo aut pianta nulla v aut non nifi morbida » à brevi moritura

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 110 di 183

io4 DISSERT, DE MORR PLANT. organorum excretionibus propriorum, in generationibus autem ad organa bis ■ fervientia referatur. Porro in .genera« •tionibus tarn vis partium extrorfum ur- gentium major , quam refiftentia vaforum minor jam absoluta quandoque eft, jata comparativa. Sì vis partium embryo- »es formantium % ex. nimia materia jam lite difpq.fi tae q-uantitate, <& vaforum fi- mul exigua admodum refiftentia proliuit, fertilitas nimia praefto eft cum matris plerumque debilitate conjunda

Libri

Categoria:

Scienze naturali, agricoltura, economia domestica

Anno:

1773

¬De¬ morbis plantarum cognoscendis et curandis : dissertatio

Pagina 17 di 183